شما با آموزش حصیر بافی علاوه بر اینکه یک سرگرمی عالی خواهید داشت؛ میتوانید به خانهتان، جذابیت شخصی خود را هم بیافزایید. در ضمن سبدهای حصیری که میبافید را چون هنر دست شماست، میتوانید به عنوان یک یادگاری واقعا ارزشمند به عزیزان و دوستاننتان هدیه دهید.
پس در ادامه این مقالۀ گام به گام و تصویری، همراه ما باشید تا یک کار خلاقانه جدید تجربه کنید.
حصیر بافی چیست؟
حصیر بافی به ساخت انواع صنایع دستی مثل سبد، زنبیل و حتی مبلمان با استفاده از زیر و رو کردن، بافتن و پیچاندن ساقه درختان و گیاهان گفته میشود. این صنایع دستی در طرحها، ابعاد، رنگها و برای کاربردهای مختلفی تولید میشوند. از ویژگیهای مهم حصیربافی، ابزار کار و روش بافت ساده آن و همچنین در دسترس بودن مواد اولیه آن است.
به علت انعطاف بالای مواد اولیه حصیر بافی، هنرمندان با آنها ظروف حصیری مختلف کاربردی و تزیینی زیادی میسازند که هم زیبا هستند و هم قابل استفاده.
- جا ادویه ای
- ظرف حبوبات
- گلدان
- ظرف دربدار
- سبد
- زنبیل
- زیر بشقابی
این مطلب را از دست ندهید: 9 ایده ساخت وسایل تزیینی در خانه
لوازم حصیر بافی
در زیر برخی از لوازم حصیر بافی که برای آموزش باید داشته باشید ذکر شده است:
- ترکه درخت بید، یا ساقه نی، یا برگ درخت خرما، یا ساقه گندم
- یک قیچی قوی و یک چاقوی تیز برای برش دادن ساقهها
- انبر برای خم کردن نیها
- یک ابزار فلزی بازیک و بلند مثل بادکین برای ایجاد فاصله بین نیهای بافته شده و هم برای تحت فشار قرار دادن آنها
- روغن جلاء
از دیگر موارد مفید هنگام کار میتوان به یک نوار اندازهگیری، خط کش و سنجاق لباس اشاره کرد که در صورت قاطی کردنِ ساقهها، آنها را بگیرد.
اصول آموزش حصیر بافی ساده
اصول در آموزش حصیر بافی با نی یا ساقه هر گیاه دیگری ، ساده و یکسان است و باید مراحل زیر در آن طی شود.
۱. انتخاب مواد اولیه مناسب برای حصیر بافی
در انتخاب ماده اولیه (مثلا نی یا ترکه بید) حتما ضخامت و استحکام آن را متناسب با چیزی که میخواهید بسازید، انتخاب کنید. مثلا برای وسایل تزیینی، نیهای سبک کافی هستند اما اگر یک سبد حیوان خانگی میخواهید ببافید، قطعا ضخامت و استحکام مواد باید قابل قبول باشد.
این روزها بیشتر فروشگاههای صنایع دستی، مواد اولیه حصیر بافی مصنوعی دارند که در ساخت چیزهای کوچک، جایگزین خوبی برای مواد طبیعی است. همچنین برخلاف ترکه بید و نی نیازی به خیساندن و مرطوب نگه داشتن آنها هم نیست تا انعطاف پذیر شوند.
اگر هم از ترکه بید استفاده کردید بدانید که ترکههای بید در اندازهها و ضخامتهای مختلف برش داده میشوند. قابل رنگ کردن هستند که این به سلیقه شما بستگی دارد.
۲. انتخاب ضخامتهای مختلف برای اسکلت و نوارهای حصیر بافی
در تمام سبد بافیها (Basket Weaving) شما حداقل با دو وزن کار میکنید. یکی برای اسکلت و ساختار سبد که باید سنگین و ضخیم باشند. دیگری برای نوارهای رشتهای که دور این اسکلت بافته میشود و طبیعتا باید کمی نازکتر و منعطفتر از اسکلت باشد. اگر موادی که خریداری میکنید با عدد درجهبندی میشوند، تفاوت بین میلههای اسکلت با میلههای بافتنیِ دور آن، معمولاً حداقل دو اندازه است.
برای انتخاب بهتر بخوانید:۶ نکته مهم که در هنگام خرید ظروف آشپزخانه باید در نظر بگیرید
۳. خیساندن و مرطوب کردن نی حصیر
هر دو چوب (اسکلت حصیر بافی و نوارهای بافنده دورش) باید قبل از استفاده کاملاً خیسانده شوند تا به راحتی قابل دستکاری باشند و از شکستن یا ترک خوردن آنها حین حصیر بافی جلوگیری شود. بعد از نیم ساعت خیساندن که البته به ضخامت ترکهها و دمای آب هم مرتبط است، نیها را از آب خارج کرده و برای مدت زمان کوتاه دیگری آنها را در یک پارچه مرطوب بپیچید. قبل از استفاده هم حتما میزان خم شدن نیها را امتحان کنید تا ببینید خوب خیس و منعطف شدهاند یا نه؟
نیهای مخصوص اسکلت باید صاف در آب خیسانده شوند اما نوارهای بافنده را میتوانید کمی خم کنید و بعد در آب بگذارید.
نکته مهم:
همانطور که در حال حصیر بافی سبد خود هستید، ممکن است نیها باز هم خشک شوند، بنابراین یک پارچه مرطوب یا اسفنج و یک کاسه آب کنار خود بگذارید تا این مشکل برطرف شود.
آموزش حصیر بافی سبد
در حصیر بافی سبد مراحل زیر طی میشود که به طور کلی در حصیر بافی وسایل دیگر هم صدق میکند:
پایه و کف سبد
سبد بافی همیشه از پایه و کف سبد شروع میشود. روشهای مختلفی برای شروع پایه وجود دارد. پایه میتواند به شکل بیضی، گرد یا مربع باشد. اما در کل همه به صورت متقاطع شروع میشوند.
بافت دیواره سبد
۳ روش حصیر بافی برای دیواره سبد وجود دارد:
۱.مارپیج
سادهترین شکل بافت در ساخت یک سبد، مارپیچی است که نیها از زیر و روی هم و از بین نیهای عمودی عبور میکنند. شما میتوانید برای سرعت بیشتر کار، با تعداد نیهای فرد، دور اسکلت سبد را ببافید. نه اینکه فقط یک نوار را دور سبد بگردانید.
۲.جفت شدن
در این روش بافت، دو نی بافنده با هم استفاده میشوند و دور هم میپیچند. همانطور که در شکل زیر نشان داده شده است.
۳.دیواره سازی
دیواره سازی یک روش حصیربافی خیلی قوی است که برای کنترل شکل سبد و افزایش استحکام آن استفاده میشود. خصوصاً در ابتدای بافتن دیوارهها و همچنین وقتی به لبه و انتهای سبد نزدیک میشوید. برای این نوع بافته شدن از سه ردیف نی استفاده میشود.
بافت انتها و لبه سبد
لبه سبد مهمترین قسمت است که باید مورد توجه قرار بگیرد. در حصیر بافی میتوان گفت که؛ بافتن لبه سبد روشی است برای پیچاندن و در هم گره زدن نیها و همچنین بریدن آنها به صورتی که ایمن باشند و از باز هم نشوند. اما اگر ساده بخواهیم بگوییم؛ در بافتن لبه سبد باید ته نیهای عمودی که اسکلت سبد هستند، به زیر خم شوند و نیهای افقی هم رو به داخل خم شده و به لایههای پایین فرو روند.
یک نکته بسیار مهم: همیشه از نیهای بلند استفاده کنید به خاطر اینکه بریدن نی بسیار آسانتر از اضافه کردن نی و حفظ استحکام آن در سبد بافی است.
در ادامه با تصاویر زیر، راحتتر میتوانید سبد حصیری خود را ببافید.
درنهایت؛
امیدواریم این مطلب برای شما مفید باشد تا سبدهای حصیری خود را ببافید و به این ترتیب از ساعاتی که در خانه میگذرانید بیشتر لذت ببرید.
جویا؛ نگاه نو و معاصر در خلق زیبایی و هنر
خیلی خوب و اموزنده بود
ممنون بابت دیدگاه مثبتتون
سلام خیلی عالی بود
سلام ، خوشحالیم که رضایت داشتید.
سلام. از کجا میتونم مواد و وسایل حصیربافی رو تهیه کنم؟
سلام، با توجه به اینکه این هنر به مواد و گیاهی خاص نیاز دارد و این گیاه در مناطق خاصی یافت میشود تهیه وسایل آن کار آسانی نیست. میتوانید داخل گوگل سرچ بفرمایید.
سلام ببخشید
من یه عروسک یادگاری داشتم ارزش معنوی خیلی زیادی برام داشت
این عروسک توی یه چیزی شبیه لونه پرنده حصیری بود که یکی از بچه های آشماهامون گرفت شکستش
حالا میشه یه نفر به این شماره پیام بده یادم بده اونو چطوری درست کنم
۰۹۳۰۸۹۵۱۱۰۲
سلام دوست عزیزم،متاسفانه ما اطلاعاتی در این زمینه نداریم
سلام خیلی مطلب خوبی بود مخصوصا اون تصاویر که به صورت مرحله به مرحله اموزش میداد. من هم چون عاشق کارای سنتی و سبک بوهمی و شرقی هستم یه مطلب درباره حصیر بامبو یا همون پرده بامبو حصیری نوشتم که اومدم تاریخچه استفاده از بامبو رو توضیح دادم. پیشنهاد میکنم حتما ببینید. ممنون ♥♥?
خیلی مطلب مفیدی بود ممنون ?
سلام
وقت بخیر
میشه لطف بفرمایید و نحوهی اتصال کف با بدنهی سبد ترکه بافی را بصورت عکس یا فیلم بگذارید
سلام دوست عزیز، سعی میکنیم محتواش رو به زودی آماده کنیم و روی سایت قرار بدیم.
ببخشید متریال و نوع حصیر مناسب برای زیورآلات میشه معرفی کنید؟
سلام دوست عزیز ، دقیقا متوجه منظورتون نشدم.
سلام برای تهیه لوازم مورد نیاز حصیربافی در تهران کجا باید بریم تو گوگل هم سرچ کردم موردی پیدا نکردم خواهشا اگر کسی میدونه بگه ممنون
سلام
از کجا و چطوری میتونم مواد اولیه کار سبد بافی را تهیه نمایم
ممنون
متاسفانه اطلاعی نداریم
سلام من فاطمه فیضی هستم من سبد بافی اموزش میدم اگه مایل بودین به من زنگ بزنید ۰۹۰۱۲۴۴۳۹۱۰ واتساپ پیام بدین ممنون
سلام خانم فیضی ،شما با شماره پشتیبانی زیر در تماس باشید راهنماییتون میکنن:
09385989328
سلام آموزش خیلی خوبی و کاربردی است ممنون
ممنون از اشتراک دیدگاه مثبتتون
به جای اینکه چند تا اسکرین شات از ویدئوهای خارجی یوتیوب می ذاشتید خیلی بهتر بود یک اموزش صفر تا صدی تولیدی بذارید.
درود وقت بخیر ،هدف انتقال بخشی از آموزش این رشته بوده،که محتوا و تصویر استفاده شده این مقصود رو تا حدودی دنبال کرده