تکنیک‌ سفالگری و معرفی 3 تکنیک زیبا و معروف

تکنیک سفالگری دست‌ساز در واقع کار کردن با خاک رس به کمک ابزارهای ساده و بدون استفاده از چرخ سفالگری است. سفالگران پیش از اختراع چرخ سفالگری، آثار هنری بسیار زیبایی از جنس خاک رس و با استفاده از انگشتان دست و ابزارهای بسیار ساده دیگر خلق می‌کردند.

با وجود این که چرخ سفالگری موجب تسهیل فرآیند ساخت سفال‌هایی با اندازه و شکل‌های مختلف شده است اما بسیاری از افراد استفاده از دنیای بی‌نهایت تکنیک‌های سفالگری دست‌ساز و فرصت‌های بی‌نظیری که این تکنیک‌ها در اختیار سفالگران می‌گذارند را ترجیح می‌دهند. سه تکنیک اصلی و پرکاربرد سفالگری دست‌ساز عبارتند از تکنیک پینچ، تکنیک ساگار و تکنیک اسلب.

 در این مقاله، به بررسی این سه تکنیک خواهیم پرداخت.

 

 

تکنیک سفالگری پینچ

تکنیک پینچ یکی از قدیمی‌ترین روش‌های شکل‌دهی به سفال به شمار می‌رود. تکنیک سفالگری پینچ، روشی شبیه به آن چیزی است که بومیان آمریکا برای تبدیل خاک رس به ظروف کاربردی و گوناگون استفاده می‌کنند. معمولاً تمام افرادی که سفالگری را شروع می‌کنند، تکنیک پینچ را به کار می‌برند زیرا سفالگری به کمک این تکنیک نیاز به ابزارهای چندان زیادی ندارد.

 البته، این به آن معنا نیست که امکان ایجاد سفال‌هایی با طرح‌ها و شکل‌های پیچیده به کمک تکنیک پینچ وجود ندارد. در واقع، زیبایی تکنیک پینچ این است که تنها فاکتور محدود کننده، قدرت تجسم خود شخص است.

یکی از مثال‌های ساده سفالگری به کمک این روش، ایجاد کاسه سفالی است. برای این منظور، سفال را به صورت یک توپ در می‌آورند و سپس، انگشت شست را در مرکز سفال فشار می‌دهند تا سفال به شکل کاسه درآید.

با نازک کردن و شکل دادن به دیواره‌ها، یک کاسه سفالی یکنواخت ساخته می‌شود. به همین سادگی! نکته قابل توجه در رابطه با تکنیک پینچ این است، سفالی که می‌خواهیم با این تکنیک بسازیم، حتماً باید یک تکه باشد و نمی‌توان قسمت‌های دیگر را با گل شل به سفال اصلی متصل کرد. یکی از مهم‌ترین المان‌ها در سفالگری به روش پینچ، صبر و تحمل است.

برای ساخت سفال‌های بزرگ‌تر ممکن است به بیش از چند روز کار مداوم نیاز باشد؛ به همین دلیل است که همواره توصیه می‌شود تا به طور هم‌ زمان بر روی چند تکه کار شود زیرا برای افزودن خاک رس نیاز است تا قطعه کاملاً خشک شود و خشک شدن خاک رس نیز بسته به دما، رطوبت، نور خورشید و هوا خوردن حدود سه ساعت تا یک روز تمام به طول می‌انجامد.

 همواره توصیه می‌شود که سفال ساخته شده با استفاده از تکنیک پینچ به مدت حداقل سه روز در پلاستیک نگه داشته شود تا کاملاً خشک گردد. سپس، به تدریج پلاستیک قسمت‌ها خشک شده برداشته می‌شود تا زمانی که تمام قسمت‌های سفال کاملاً خشک گردد. به طور کلی، تکنیک پینچ را می‌توان بهترین تکنیک سفال‌گری برای آشنا شدن با خصوصیات خاک رس و فرآیند سفالگری دانست.

 

اگر می‌خواهید در مورد نحوه ساخت و تزئین ظرف سفالی با دست بیشتر بدانید، کلیک کنید.

 

تکنیک سفالگری ساگار

تکنیک سفالگری ساگار یکی دیگر از تکنیک‌های پرکاربرد سفالگری است که شامل یک محفظه جعبه مانند برای پختن در کوره است. از قرن بیستم، کارگاه‌های سفالگری از تکنیک ساگار برای خلق سفال‌های زیبا و تزئینی استفاده کرده‌اند.

به طور سنتی، سفال‌های ساخته شده به کمک تکنیک ساگار از جنس خاک نسوز بودند اما ساگارهای مدرن از آلومینیوم، سیلیکات منیزیم و آلومینیوم، مولیت کاربید سیلیکون و در موارد خاصی از زیرکونیا ساخته می‌شوند.

این مواد در طول پخت در کوره مشتعل می‌شوند تا سفال در بین لایه‌هایی از خاکستر خالص دفن شود. سفال ساخته شده به کمک این تکنیک ممکن است رنگ‌های متنوعی از سیاه گرفته تا سفید، طلایی، سبز و قرمز تبدیل شود. یکی از نکات قابل توجه تکنیک سفالگری ساگار، محافظت از سفال در برابر شعله، دود، گاز و بقایای کوره است و در عین حال اثرات نمک، اکسید فلز و دیگر مواد را بر سطح سفال باقی می‌ماند.

استفاده از این تکنیک سفالگری بسیار گسترده است به خصوص نمونه‌های آن را می‌توانید در کشورهایی از قبیل چین، کره جنوبی، ژاپن و انگلستان مشاهده کنید. امروزه، همچنان از تکنیک ساگار به منظور محافظت از سفال در برابر تماس مستقیم با شعله‌های آتش و آسیب ناشی از کوره استفاده می‌شود.

پرسلان (ظروف چینی) و ظروف سفالین سنگ نما از جمله نمونه‌های برجسته برای نشان دادن سطح یکنواخت سفال‌های ساخته شده با استفاده از تکنیک سفالگری ساگار به حساب می‌آیند.

 

 

تکنیک سفالگری اسلب

ساخت کاسه‌ها بر روی چرخ سفالگری تنها گزینه برای ساختن کاسه‌های سفالی نیست. اگر به سفالگری علاقمند هستید، می‌توانید سفال مورد نظر خود را به صورت دستی و بدون استفاده از چرخ سفالگری بسازید و بهترین روش برای این کار، استفاده از تکنیک سفالگری اسلب و الگوهای آماده آن است. یکی از مزایای قابل توجه تکنیک سفالگری اسلب این است که اگر از موادی همچون مقوا یا کاغذ لایه‌ای به عنوان الگو استفاده کنید، دیگر نیازی نیست برای هر بار ساخت یک سفال مشخص، الگوی جدیدی طراحی کنید.

تکنیک اسلب مزایای بی‌شمار دیگری نیز دارد. به عنوان مثال تکنیک اسلب، پتانسیل بسیار زیادی از نظر شکل، رنگ، بافت و اندازه دارد. در برخی از کشورها مانند آمریکا از کاغذ قیر اندود به عنوان ماده اولیه الگوهای اسلب استفاده می‌شود. به همین منظور، پس از آن که خاک رس با استفاده از الگوی اسلب به شکل و اندازه مورد نظر رسید، باید برای چند روز بی‌حرکت باقی بماند تا کاملاً خشک شود و شکل نهایی ظرف مورد نظر شکل بگیرد. به این ترتیب، سفال از الگوی اسلب جدا می‌شود. استفاده از الگوهای اسلب زمانی کارآمد است که قصد ساخت چندین سفال با اندازه و شکل ثابت دارید. ممکن است استفاده از این تکنیک برای ساخت مثلاً کاسه سفالی پیچیده و دشوار به نظر رسد اما برای بسیاری از سفالگران سادگی تکنیک سفالگری مدنظر نیست بلکه آن‌ها از تجربه فرآیندهای جدید برای خلق یک اثر هنری لذت می‌برند.

سخن پایانی

سفالگری از جمله هنرهایی است که از گذشته دور تا به امروز وجود داشته است و اکنون سیر تکاملی خود را طی می‌کند. سفالگری در کشورهای مختلف جهان به شکل‌های گوناگونی انجام می‌شود و به همین دلیل است که تکنیک‌ سفالگری متعددی برای ساخت یک حجم یا ظرف سفال وجود دارند. امروزه، بسیاری از علاقمندان به این هنر از تکنیک‌های سفالگری دست‌ساز برای خلق آثار زیبا و منحصربه‌فرد استفاده می‌کنند.