جالب است بدانید تاریخچه پیدایش ظروف سفالی از کشور ایران آغاز می‌شود. برای مثال اولین سفالینه‌ها مربوط به ده هزار سال پیش در ایران هستند. نکته جالب توجه اینکه سفالینه‌ها کاملا با دست تولید می‌شدند و هیچ نوع چرخی در تولید آنها دخیل نبوده است.

سفالینه‌های اولیه عاری از هرگونه لعاب کاری و قرار گرفتن در کوره بودند. در زمان‌های گذشته هنرمندان از ترکه درختان، برای تولید محصولات سفالی کمک می‌گرفتند. یکی دیگر از خلاقیت‌هایی که در آن دوره برای تولید اقلام سفالی انجام می شد، استفاده از سبد به عنوان قالب سفال بود. در ادامه این مطلب به تفصیل در خصوص تاریخچه ظهور سفال می‌پردازیم.

تاریخچه پیدایش ظروف سفالی

خلق ظروف سفالی؛ هنری دیرینه

با دقت در ظرف‌های سفالی منقوش و غیرمنقوش که از مکان‌های مختلفی در ایران به دست آمده‌اند، در می‌یابیم که تاریخچه پیدایش تعداد بسیاری از نمونه‌های سفالین، حتی به دوره پیش از تاریخ ایران نیز برمی‌گردد.

در دوران‌های گذشته، بسیاری از آثار سفالین را با مردگان دفن می‌کردند! و این امر به علت عقیده خاص آنها بوده است. مردم آن زمان معتقد بودند که نیازهای مادی انسان‌ها پس از مرگ آنها نیز همچنان ادامه دارد. به همین دلیل در هنگام به خاک سپردن مردگان، خوراکی و آشامیدنی‌های مورد نیاز مرده را درون ظرف‌های سفالی ریخته و با آنها دفن می‌کردند.

کشاورزی؛ عاملی موثر در سفالگری

افراد مطلع در حوزه‌ی پیدایش سفالگری در این عقیده هستند که شروع کشاورزی و استقرار انسان‌ها در محل عکس‌های خاصی بوده است؛ این امر یکی از عوامل موثر در تولید ظروف سفالی در تاریخ بوده است.

همچنین با بررسی‌هایی که در برخی از آثار سفالی که از مناطقی همچون گنج دره و غارهای کمربند و هوتو در حوالی بهشهر به دست آمده است، به خلق سفالگری در هشت هزار سال پیش در ایران پی می‌بریم.

پیدایش کوره پخت؛ تحولی عظیم در سفالگری

بدیهی است که آثاری که قبل از پیدایش کوره پخت سفالگری تولید شده‌اند، از جنبه کیفی تفاوت‌های به سزایی با آثار پس از پیدایش کوره سفالگری دارند. کوره پخت سفالگری در شش هزار ساله پیش خلق شد؛ و این پیدایش انقلابی گسترده را در هنر سفالگری ایجاد کرد. پیدایش کوره سفالگری، رونق بسیار گسترده‌ای را در خصوص این هنر پدید آورد.

اختراع چرخ سفالگری؛ ایجاد خلاقیت های بیشتر

در حدود هزاره چهارم هجری قمری، چرخ سفالی ساده رونمایی شد. در واقع شکل بخشیدن اصولی به آثار سفالی را می‌توان به این دوره نسبت داد. همچنین وجود اشکال متفاوت‌تر و خلاقانه‌تر و ظریف کاری‌های چشم‌نواز در ظروف سفالی را می‌توان مدیون خلق چرخ سفالگری دانست. یکی دیگر از مزایای پیدایش چرخ سفالی، تولید بسیار بیشتر انواع محصولات سفالی بوده است.

آثار سفالی هزاره سوم شوش؛ موید کیفیت بالا

لازم به ذکر است که پس از اختراع کوره و چرخ سفالگری، و با بررسی آثار سفالی مربوط به شوش که در هزاره سوم صورت گرفته بودند، نتایج جالب توجهی به دست آمد. این آثار موید استفاده از چرخ سفالگری در تولید خود بوده‌اند. این محصولات سفالی در دمای مناسب ۱۰۰۰ درجه سانتیگراد، به پخت رسیدند.

زادگاه ظروف سفالی منقوش

خوب است بدانید که ظروف سفالی منقوش که در ایران کشف شدند مربوط به مناطقی همچون سیالک، لرستان، تپه حسنلو (آذربایجان)، تپه حصار (دامغان)، اسماعیلی آباد(قزوین) و تخت جمشید بوده‌اند. این سفالینه‌ها از جمله زیباترین آثار سفالی جهان به شمار می‌آیند. با دقت در ظریف کاری‌ها و هنرمندی‌های به کار رفته در این آثار، به مهارت هنرمندان تولید کننده این سفالینه‌های منحصربه‌فرد، پی می‌بریم.

این سفالینه‌های مخصوص با نقش و نگارها و رنگ و لعاب جذاب خود توجه بسیاری از افراد را به خود جلب کردند. اغلب این سفال‌ها به رنگ قرمز آجری بوده‌اند؛ همچنین در این ظروف شاهد نقش‌های خاص سیاه رنگ نیز هستیم.

طرح و نقش‌های و تماشایی به کار رفته شده در این ظروف، علاوه‌بر جنبه زیبایی و تزئینی که در آنها ایجاد کرده است، بیانگر موارد دیگری نیز می‌باشد. برای نمونه هنرمندان سفالگر در آن دوره با تولید محصولات سفالی و نقش‌هایی که در آنها ایجاد می‌کردند، جنبه‌های گوناگون زندگی خود را نیز بیان می‌کردند. این ظروف نشأت گرفته از انواع حالات و احساس‌ هنرمندان سازنده آنها همچون ترس امید و آرزو و آرمان‌های آن‌ها بوده است.

Rating 3.57 from 7 votes


دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *